Jedan od razloga što sam zavoljela čitati na njemačkom jeziku jeste upravo austrijski, zapravo evropski pisac Stefan Zweig, koji je ujedno i jedan od najvećih pacifista dvadesetog vijeka.

Rođen 28. novembra 1881. godine u Beču, Stefan Zweig nije ni slutio da će biti svjedok vremenima koja su oblikovala ovaj svijet. Potiče iz imućne jevrejske porodice, međutim nikada nije osjećao pripadnost jevrejskoj zajednici.

Odrastajući u imućnoj porodici, Stefan odrasta u centru carstva koje je sabiralo veliko bogatstvo i kulturu. Družio se po poznatim bečkim kafanama sa piscima, glumcima, prevodiocima, profesorima, slikarima, te se veoma mlad posvećuje pisanju.

Već u toku srednjoškolskog školovanja Zweig piše poeziju koja je objavljivana u časopisima, a 1901. godine objavljuje zbirku Silberne Saiten (Srebrne žice). Studirao je filozofiju, a 1904. godine je doktorirao sa temom Filozofija Ipolita Tena.

U Beču je tada na snazi bio cionistički pokret, kojeg je osnovao i predvodio Teodor Herzl. Zweig i Herzl su se upoznali kada je Herzl bio urednik u vodećem bečkom listu Nove slobodne novine, gdje su objavljivani rani Zweigovi radovi. Međutim, Zweig kao evropejac i pacifista, nije se slagao sa Herzlovim nacionalističkim stavovima, a o tome i piše u svojoj autobiografiji Jučerašnji svijet.

Između ratova

Početkom Prvog svjetskog rata, patriotizam je zahvatio njemačke i austrijske Jevreje. Iako je bio patriota i volio je Austriju, nije htio da uzme pušku u ruke. Služio je u Arhivu Ministarstva odbrane, a od živio je vjerujući u umjetnost i ljudsku dobrotu.

1920. pisac se ženi  Friederike Maria Burger, od koje se nakon 18 godina rastaje. A godinu dana nakon razvoda, tačnije 1939. godine, pisac se ženi sa svojom sekretaricom Lotte Altmann.

U međuvremenu, Evropom se diže novi talas nacionalizma, Hitler se polako približava vlasti, a Zweig pod jekom njegove politike i nacionalsocijalizma napušta Austriju 1934. godine. Odlazi u London i tamo saznaje kako se njegovo ime nalazi u Hitlerovoj tzv. crnoj knjizi u kojoj su se nalazila sva imena ljudi koje je Hitler želio da ubije. Ova vijest tjera Zweiga preko Atlantika u SAD. Tamo se skrasio u Njujorku.

Nakon toga, ubrzo se seli u grad Petropolis u Južnoj Americi, koji je bio njemačka kolonija u Brazilu. Tamo i danas postoji Casa Stefan Zweig. U godinama Drugog svjetskog rata, pisac gubi nadu u čovječanstvo.

Ubrzo 1942. godine, zajedno sa svojom suprugom, sebi oduzima život trovanjem. Umrli su zajedno s rukom u ruci, a njegova knjiga Jučerašnji svijet može da služi kao svjedočanstvo i skup razloga zbog kojih se jedan genije kao Zweig odlučuje na samoubistvo.

Jedan od najvećih talenata u Evropi

Ovaj pisac nikada nije tražio izdavača, jer su svi tražili upravo njega. Čak ni pozorišni redatelji, operski kompozitori, urednici časopisa nisu mogli da odole njegovom talentu. Pisao je novele, dramske komade, eseje, reportaže, romansirane biografije, a bio je majstor svih formi pisanja.

Takva je priroda čovjeka da, dok se nalazi između dva tabora, dvije ideje koje se svađaju treba li biti ili ne biti, on ne može odoljeti iskušenju da se pridruži jednoj ili drugoj strani, da prepozna da je jedno ispravno, a drugo pogrešno, da jednog optuži, a drugoga hvali

Stefan Zweig

Veliki pečat u književnosti ostavile su njegove biografije istorijskih ličnosti u djelu Odlučujući trenuci u istoriji (Sternstunden der Menschheit). Na ovoj knjizi Cvajg je radio preko 20 godina, a u njoj opisuje četrnaest najznačajnijih događaja u istoriji svijeta po svom izboru. Hitleru je posvetio desetak stranica u svojoj autobiografiji, a onda je Hitler u znak osvete, spalio Zweigovu kuću u Salzburgu, a zajedno sa njom i zbirku rukopisa o  velikanima kao što su Dostojevski, Balzak, Hendl, Klajst, Mocart, Stendal i drugi.

Stefan Zweig je bio jedan veliki Evropejac, čovjek koji je na razlike između ljudi uvijek gledao kao nešto pozitivno, nikada i nikako kao nešto što bi trebalo da nas razdvaja. Za njim su ostala velika djela kao što su Amok (1922), Pomešana osećanja (1926), Propast Srca (1927),  Dvadeset četiri sata iz života jedne žene (1934) Šahovska novela/Kraljevska igra (1942), kao i mnoga druga.